Bariery rynkowe mogą uniemożliwić wystartowanie z koncepcją biznesową, prowadzenie biznesu, a nawet… wyjście z rynku. Na czym polegają i jaki mogą mieć wpływ na Twoją firmę?
Co jakiś czas w mediach robi się głośno o zniesieniu barier w jakiejś branży czy zawodzie (np. prawniczym, medycznym, doradztwo nieruchomości itp.). Zawsze, gdy pojawia się ten temat, padają te same argumenty: im mniejsze wymagania wstępne, tym większa niewiadoma dla klientów, ale i konkurencja. Podobnie jest z innymi barierami rynkowymi, które regulują, jak łatwo jest prowadzić firmę w danej branży, czy choćby zacząć.
Rodzaje barier rynkowych
Bariery rynkowe dzielą się na takie, które sprawiają, że samo prowadzenie firmy jest trudne, a także te, które utrudniają wejście lub wyjście z danej branży. Z oczywistych względów wejście do branży lotów kosmicznych czy zaawansowanych operacji na otwartym sercu jest trudne. Konkurencja jest tam bardzo mała, ale początek w branży mogą poprzedzić lata, a nawet dekady przygotowań.
Z zupełnie innymi problemami zmagają się ci, którzy startują w branży otwartej dla wszystkich, w której wystarczy tylko założyć firmę. Poniżej więcej o poszczególnych rodzajach barier rynkowych.
Bariery wejścia na rynek
Przygotowywanie i ocena biznesplanu czy zaawansowany branding mają na celu nie tylko pozyskanie inwestorów. Pozwala to też na wczesnym etapie zidentyfikować bariery rynkowe. Zaskakująco często zdarza się, że twórca pomysłu inwestuje w niego olbrzymie ilości czasu i środków i dopiero wtedy dowiaduje się, że:
- firma lub produkt o identycznej nazwie już istnieje,
- na dane rozwiązania są już patenty,
- rozpoczęcie danej działalności wymaga spełnienia określonych wymagań lokalowych, sanitarnych,
- wymagane są licencje, certyfikaty, uprawnienia, wykształcenie.
W skrócie chodzi o brak odpowiedniego know-how, czyli niedostateczną liczbę danych, by otworzyć dane przedsięwzięcie. Tego typu bariery wejścia uniemożliwiają funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Są też inne, na które można się natknąć. Coraz częściej wiążą się z efektem skali, jaki jest w przypadku próby konkurencji z największymi. W skrócie: można spróbować założyć drugi Netflix, Facebook, Uber. Bariery rynkowe to w tym wypadku skala gigantów, z którą praktycznie nie ma sensu konkurować.
Rynek stawia przed Tobą bariery?
Nie ma takiej przeszkody, której nie pokonamy.
Bariery rynkowe – analiza wpływu na działania firmy
Zdarza się też, że w danej branży nie istnieją wejściowe bariery rynkowe. Strategia marketingowa jest gotowa i oparta na właściwej ilości danych. Może się jednak okazać, że istnieją inne bariery rynkowe, które uniemożliwiają funkcjonowanie. Rok 2020 był doskonałym przykładem na to, co mogą oznaczać takie ograniczenia. Polityczna decyzja, zdrowotne zagrożenie lub społeczna niechęć do danej usługi (podróży, wizyty w restauracji) – jedna z nich lub połączenie wszystkich mogą sprawić, że z dnia na dzień nie będzie możliwe prowadzenie firmy. Najczęstsze są następujące bariery rynkowe:
- ekonomiczno-społeczne – przyzwyczajenia i preferencje klientów, a także ich siła nabywcza
- polityczne – ograniczenia na poziomie administracji państwowej
- środowiskowe – najczęściej są to polityczne lub społeczne bariery rynkowe związane z nowymi regulacjami dotyczącymi ochrony środowiska
- prawne – gdy działanie uniemożliwiają przepisy lub chaos prawny.
SWOT – konkurencyjne bariery rynku
Może się zdarzyć, że biznes nie jest ograniczony żadnym z powyższych czynników, a barierą wejścia jest konkurencja. Nie zawsze problem jest tak poważny jak w przytoczonym powyżej przykładzie monopolu Facebooka czy Ubera na określonym rynku. Analiza barier rynku w zakresie konkurencji to zwrócenie uwagę na mocne strony (Strenghts), słabe strony (Weaknesses), szanse (Opportunities) i zagrożenia (Threats).
Na tej podstawie można ocenić, czy istnieją bariery wejścia, a w dalszej kolejności zadbać o pomniejsze elementy jak strategia marketingu, polityka cenowa czy kampania PR. Decydowanie się na nie w oderwaniu od rynkowych realiów często kończy się problemami.
Bariery…wyjścia z rynku
Mniej istotne (choć do czasu) są bariery wyjścia z rynku. Tu również rzeczywistość z 2020 roku dostarcza doskonałych przykładów takich problemów. Bariery rynku to w tym wypadku np. brak chętnych na zakup sprzętu czy lokalu spowodowany tym, że wszyscy przedsiębiorcy z danej branży mają te same problemy w tym samym czasie, więc nie ma chętnych do inwestowania. Niektóre firmy skorzystały też z pomocy finansowej, która później uniemożliwiła im zamknięcie interesu wtedy, gdy byłoby to najbardziej opłacalne. Jeszcze w 2019 r. nie do pomyślenia było, że sytuacja kryzysowa może się zdarzyć każdemu… w tym samym czasie. W mniej dramatycznych niż ostatnio okolicznościach też można mówić o pewnych barierach wyjścia z rynku, takich jak np. konieczność kosztownej utylizacji czy rewitalizacji po zamknięciu zakładu.
Bariery rynkowe – jak sobie z nimi radzić?
Bariery rynkowe to coś, co nie zawsze da się przewidzieć. Gdy pojawią się niespodziewanie, pozostaje minimalizowanie strat i właściwe zarządzanie kryzysowe. Receptą na wszystkie pozostałe bariery rynkowe jest dogłębna analiza rynku jeszcze przed rozpoczęciem działalności. Brak świadomości barier rzadko przynosi sukcesy, a częściej – problemy i rozczarowania związane z kapitałem „utopionym” w pomyśle niemożliwym do zrealizowania. Poza zdolnością podejmowania ryzyka biznesowego wartościowa jest też umiejętność chłodnej kalkulacji i wycofania się, gdy bariery rynkowe są zbyt duże.