Słabe strony przedsiębiorstwa – z czego wynikają?

Efektywne funkcjonowanie na rynku to prawdziwa sztuka. Przedsiębiorcy każdego dnia muszą mierzyć się z wieloma wyzwaniami, które często utrudniają realizację wyznaczonych celów biznesowych. Wśród nich można wymienić słabe strony przedsiębiorstwa. Z czego wynikają? Jak z nimi walczyć? Podpowiadamy!

Słabe strony przedsiębiorstwa – zmora każdego przedsiębiorcy

Sprawne wykonywanie codziennych zadań, realizacja wszystkich założeń biznesowych, zysk i stabilna pozycja na rynku to główne cele każdego przedsiębiorcy. Ostateczny sukces nie jest wynikiem przypadku. To konsekwencja zaangażowania, nakładu pracy i szeroko zakrojonych, przemyślanych działań. Powodzenie firmy na rynku zależy od wielu czynników – wewnętrznych oraz zewnętrznych. Tym, co skutecznie utrudnia realizację celów, są słabe strony przedsiębiorstwa.

Słabe strony to wszelkie cechy, zasoby i procesy wewnętrzne, które negatywnie wpływają na funkcjonowanie firmy, utrudniają jej wykonywanie zadań biznesowych i komplikują zarządzanie na poziomie operacyjnym oraz strategicznym. Słabe strony wyraźnie zmniejszają szanse przedsiębiorstwa na rynkowy sukces. 

Rozpoznanie słabych stron przedsiębiorstwa ma kluczowe znaczenie w efektywnym prowadzeniu działalności. Podstawowym narzędziem wykorzystywanym w tym celu jest analiza SWOT. Na czym polega? 

Analiza SWOT – niezbędne narzędzie w biznesie

Analiza SWOT, stworzona przez Alberta S. Humphreya w latach 60. XX wieku, to jedna z najczęściej stosowanych technik porządkowania i weryfikowania informacji dotyczących firmy oraz jej otoczenia. Jest to narzędzie służące do badania przedsiębiorstwa, celem optymalizacji strategii zarządzania firmą lub zbudowania całkowicie nowego planu strategicznego. Istotą analizy jest określenie aktualnej pozycji firmy na rynku oraz jej perspektyw na najbliższy okres. 

Nazwa analizy SWOT jest akronimem 4 angielskich słów:

• strengths – mocne strony przedsiębiorstwa, które mogą sprzyjać rozwojowi, wyróżniają firmę na rynku, dają jej przewagę nad konkurencją,
• weaknesses – słabe strony przedsiębiorstwa, które mogą hamować jego wzrost,
• opportunities – szanse wynikające z otoczenia, które mogą ułatwić firmie rozwój,
• threats – zagrożenia wynikające z otoczenia, które mogą jej go utrudnić.

Analiza SWOT polega na identyfikacji powyższych grup czynników oraz opisaniu ich wpływu na funkcjonowanie i wzrost przedsiębiorstwa. Badanie można prowadzić według jednego z trzech punktów odniesienia:

1. historyczny – porównanie stanu obecnego z minionym (np. sprzed roku),
2. normatywny – odniesienie stanu obecnego do preferowanego,
3. międzyprzedmiotowy – porównanie ze średnim poziomem konkurencji na rynku. 

Analiza określa siłę przedsiębiorstwa na rynku. Wskazuje, które elementy warto poprawić, a które wyróżnić. Jest to świetne wsparcie w budowaniu planów strategicznych i wypracowaniu priorytetowego kierunku działania. Może być także podstawą do przeorientowania kierunku dotychczasowych działań lub punktem wyjściowym do tworzenia biznesplanu.

W analizie SWOT szczególną uwagę warto skupić na słabych stronach przedsiębiorstwa. Z czego mogą wynikać?

Słabe strony przedsiębiorstwa – obszary

1. Zasoby ludzkie

Pierwsza grupa słabych stron przedsiębiorstwa wynika z zasobów ludzkich. Jednym z najpowszechniejszych problemów organizacji jest niski poziom kompetencji pracowników lub niedostateczna wiedza w konkretnych dziedzinach. Słabe kwalifikacje mogą przekładać się na przeciętną jakość świadczonych usług/produktów lub niską wydajność pracy. Problemem może być też nieodpowiedni system pracy, który utrudnia zatrudnionym swobodne dzielenie się wiedzą i kompetencjami. Pracownicy nie mogą wykorzystać efektu synergii, a przez to nie osiągają maksymalnych efektów w swoich działaniach.

Wśród słabych stron przedsiębiorstwa wynikających z zasobów ludzkich wymienimy także:

• brak warunków do rozwoju, brak szkoleń itp.,
• brak motywacji do działania i zdobywania wiedzy, niedostateczne zaangażowanie w codzienne obowiązki,
• wysoki poziom fluktuacji kadr,
• obawa przed niepowodzeniem, a w konsekwencji niepodejmowanie ryzyka,
• zła atmosfera w miejscu pracy, konflikty, niesprawiedliwe traktowanie.

2. Logistyka, produkcja, technologia

Słabe strony przedsiębiorstwa mogą być wynikiem złej logistyki, nieprzemyślanej produkcji lub niewykorzystywania nowowczesnych technologii. W wielu przypadkach problemem jest nieumiejętność dopasowania procesu produkcyjnego do zmieniających się wymagań klientów i fluktuacji popytu. Rotacja dostawców oraz brak stabilności cen dostarczanych towarów czy komponentów to kolejne trudności, które odbijają się na sprawnym i efektywnym funkcjonowaniu firmy. W dalszej kolejności wymienimy: wyeksploatowany park maszynowy, brak innowacyjności w produkcji, złą lokalizację firmy, problemy z terminowością zamówień, a także częste braki zapasów w magazynach. 

3. Finanse

Jako trzeci obszar słabych stron przedsiębiorstwa specjaliści wymieniają złe zarządzenie finansami. Problemem są zwłaszcza:

• brak kontroli nad wydatkami,
• utrudniony dostęp do wewnętrznych źródeł finansowania,
• niezadowalające wyniki finansowe przedsiębiorstwa, uniemożliwiające zachowanie płynności finansowej,
• brak rezerw finansowych.

4. Sprzedaż i obsługa klienta

Słabe strony przedsiębiorstwa to także ograniczona liczba przedstawicieli handlowych, kiepska jakość obsługi klienta, nieznajomość potrzeb klientów, niska reputacja firmy, a także nieskuteczność działań marketingowych, wynikająca z nieodpowiedniego przygotowania, braku odpowiedniej wiedzy, czy ograniczonego budżetu. Niestety takie problemy mogą prowadzić do obniżenia efektywności sprzedaży. To rodzi kolejne komplikacje – m.in. trudność w utrzymaniu płynności finansowej, niską poztcję na rynku, a w najgorszym wypadku nawet upadek przedsiębiorstwa.

5. Zarządzanie

Wpływ na kondycję przedsiębiorstwa ma kierownictwo. Jeśli przełożeni nie dbają o rozwój pracowników, w zarządzaniu dominuje styl autokratyczny, a struktura organizacyjna pozostawia wiele do życzenia, firma nigdy nie osiągnie swojej maksymalnej wydajności. Za słabą stronę przedsiębiorstwa można także uznać brak dostępu do najnowocześniejszych narzędzi w jednym bądź kilku obszarach zarządzania firmą. 

Jak działać, by uniknąć porażki?

Słabe strony przedsiębiorstwa jeszcze nie decydują o jego ostatecznej porażce. Wykryte odpowiednio wcześnie można zwalczyć, nie narażając firmy na duże straty. Kluczowe jest wdrożenie odpowiednich rozwiązań, które usprawnią funkcjonowanie firmy i pozwolą jej maksymalnie wykorzystywać rynkowy potencjał.

Jeśli analiza SWOT wykazała, że w firmie dominują słabe strony i jednocześnie z otoczenia wynika więcej szans niż zagrożeń, zaleca się zastosowanie strategii konkurencyjnej mini maxi. Polega ona na wykorzystywaniu szans przy jednoczesnym eliminowaniu słabych stron. Korzyścią w takiej sytuacji bez wątpienia jest przyjazne otoczenie, dzięki któremu firma może utrzymywać swoją stabilną pozycję.

Eliminacja słabych stron musi odpowiadać ich charakterystyce. Firma powinna:

• szukać efektywnych metod rozwoju pracowników,
• dbać o atmosferę w zespole, organizować wyjazdy integracyjne dla pracowników,
• dopasowywać swoją działalność do zmieniających się trendów rynkowych i postępu technologicznego,
• nieustannie analizować konkurencję,
• cały czas poznawać swoich klientów, słuchać ich potrzeb i budować długofalowe relacje z nimi,
• działać według przemyślanej strategii finansowej, optymalizować koszty,
• dbać o wysoką jakość obsługi klienta,
• monitorować rynek i wyciągać wnioski.

W przypadku dominujących słabych stron i zagrożeń najlepszym rozwiązaniem jest przyjęcie strategii defensywnej. W takiej sytuacji istnieje bowiem duże ryzyko upadku przedsiębiorstwa. Firma powinna zatem skupić swoje działania na tych obszarach, które pozwolą jej przetrwać na rynku. Często rozwiązaniem jest połączenie sił z inną firmą.