Wizja przedsiębiorstwa, która porywa tłumy

Wizja przedsiębiorstwa to temat poruszany głównie na wykładach słynnych wizjonerów i miliarderów. A przecież może ona pomóc również w codziennym funkcjonowaniu małej, a nawet debiutującej firmy. 

Poniższy tekst pozwoli lepiej zrozumieć następujące kwestie: 

Wizja przedsiębiorstwa obejmuje całościowy obraz czym firma chce być w przyszłości, jaki ma być jej wygląd oraz określa strategiczną pozycję firmy. Wytycza także kierunek działań organizacji opisując zaplanowaną jej przyszłość. Jest to również wyrażenie intencji i aspiracji, jednakże nie określając celów i sposobów ich osiągnięcia.

Wizja przedsiębiorstwa może być rozumiana na dwa sposoby. Z jednej strony wizja – jako narzędzie tworzenia strategii, spójna z dokumentami i działaniami strategicznymi. Z drugiej strony wizja – jako model biznesowy, który wytycza kierunek działania organizacji, budowania relacji zewnętrznych i wewnętrznych oraz kształtowania przewagi nad konkurencją – wskazuje Maciej Malarski w „Wizerunek wewnętrzny, a wizja przedsiębiorstwa”.

Wizja przedsiębiorstwa powinna zawierać główne przesłanie przedsiębiorstwa oraz cele obejmujące klientów, personel, czy interesariuszy. Dzięki wizji działania Twojej firmy będą miały konkretny kierunek i sens, co znacznie ułatwia rozwój przedsiębiorstwa. Trzeba znać obraz przyszłości organizacji, aby wiedzieć do czego się dąży. Trzeba także pamiętać, że z psychologicznego punktu widzenia ważne jest, aby wizja przedsiębiorstwa inspirowała do twórczego działania. Antoszkiewicz w „Metody skutecznego zarządzania” podkreśla, że „wizja powinna wiązać się z sukcesem, pozytywnym nastawieniem, zadowoleniem z przyszłego stanu rzeczy, być procesem otwierającym na nowe wartości, nowe perspektywy, nowe kierunki, nowe horyzonty dla egzystencji przedsiębiorstwa w przyszłości.”

Wizja przedsiębiorstwa, cel, misja i strategia… czy to wszystko jest konieczne? Eksperci przekonują, że tak. Bez podstawowych założeń dość trudno jest iść we właściwym kierunku i wypłynąć na szerokie wody.

Czym jest wizja przedsiębiorstwa – definicja

Wizja przedsiębiorstwa to jedno z podstawowych pojęć z dziedziny biznesu. Jest wielu autorów, którzy proponują różne definicje wizji, m.in.: 

• to dalekosiężne aspiracje lidera związane z przyszłością – pisze R. Koch („Strategia. Jak opracować i wprowadzić w życie najskuteczniejszą strategię”), 
• jest koncepcją modelową przyszłej struktury organizacji – uważa A. A.Stabryła („Zarządzanie w teorii i praktyce firmy”). 
• strategiczna może być przyjmowana jako proces tworzenia nowych wartości i perspektyw, który wytacza kierunki rozwoju przedsiębiorstwa w długim przedziale czasu i jego miejsce w otoczeniu. – konkluduje G. Gierszewska (“Strategie przedsiębiorstw w dobie globalizacji”). 

Trzy różne definicje pozwalają w całościowy sposób ująć to, czym jest wizja przedsiębiorstwa. 

Z czego zatem ma się składać wizja przedsiębiorstwa? Jak ją dobrze stworzyć? Autorzy „Strategic Thinking” wskazali co powinna zawierać dobrze sformułowana wizja przedsiębiorstwa:

• Opis kompetencji firmy
• Wytyczenie drogi z obecnej do aspirowanej pozycji
• Świadomość, że chce się być lepszym od konkurencji, dlatego należy się stale doskonalić i rozwijać
• Opis środowiska biznesu oraz zmian w społeczeństwie
• Charakterystykę firmy oraz jej otoczenia.

Józen Penc do tej listy dodaje: „zdefiniowanie biznesu, określenie możliwości tworzenia potencjalnych nadwyżek w istniejących obszarach rynkowych, które firma nadal zamierza eksploatować. Potrzeby w tym zakresie powinny być zdefiniowane jako tworzenie potencjalnej bazy klientów, którą firma będzie poszerzać poprzez swoje wyróżniające kompetencje.”

Edgar Geffroy w: „Clienting: jedyne, co przeszkadza, to klient” podkreśla, że wizja nie ma nic wspólnego z produktami, gdyż one stale się zmieniają, ewoluują. Wizja jest podstawowym zadaniem, który z początku dla przedsiębiorstwa może wydawać się często niemożliwym do zrealizowania.

Każda firma powinna zadbać o to, by jej wizja była możliwie krótka, prosta, zwięzła i zrozumiała, tak aby każdy konsument mógł ją zapamiętać, a każdy pracownik – zrozumieć i wcielić w codziennie działania w przedsiębiorstwie. Misja oraz wizja, kiedy są znane pracownikom organizacji, zwiększają ich motywację, dają poczucie sensu wykonywanych działań, stymulują do bycia kreatywnymi.

Wizja przedsiębiorstwa – cytaty

Wizja przedsiębiorstwa osadzona jest w przyszłości, o czym mówi Halina Buk w „Nowoczesne zarządzanie finansami. Planowanie i kontrola”: „wizja jest konceptualizacją przyszłego stanu przedsiębiorstwa, wskazuje na jakich obszarach działalności i w jakim czasie przedsiębiorstwo będzie koncentrowało się w przyszłości.”

„Dobrze sformułowana i wyartykułowana wizja nadaje kierunek osobistym ambicjom i kreatywności, tworzy klimat sprzyjający radykalnym zmianom, umacnia wiarę w przyszłość i tym samym wyzwala energię pracowników.” – można przeczytać w „Istota strategii rozwojowych w praktyce polskich przedsiębiorstw.”

Jens Dahlgaard szczegółowo wytłumaczył trzy określenia, które często są mylone ze sobą: wizja przedsiębiorstwa, misja oraz strategia. Każde z tych pojęć jest podstawą w odpowiednim działaniu firmy, bez nich Twoja organizacja może nie rozwijać się tak jak powinna. Konkretnie sprecyzowana wizja, misja i strategia pozwala utorować drogę i kierunek działań firmie.

„Wizja odnosi się do przyszłego pożądanego stanu, do sytuacji, której się oczekuje, na rzecz której zaangażowania  jest organizacja i jej personel. Wyznacza ona centralny kierunek, wokół którego można koordynować procesy zarządzania, jak planowanie, kierowanie, organizowanie i kontrolowanie. Jej przyjęcie służy określeniu celów codziennych przedsięwzięć i działań na wszystkich szczeblach organizacyjnych i w przekroju wszystkich służb organizacji.”

„Misja przedstawia wiele oświadczeń dotyczących konkretnych celów, związanych z wizją. Realizacja wszystkich konkretnych celów zapewni osiągnięcie przyszłego, pożądanego stanu, którym jest wizja.”

„Strategia ustala sekwencje i dodatkową specyfikę oświadczeń o misji w celu pokazania zestawu celów, które organizacja zobowiązuje się osiągnąć.”

Wawrzyniak w „Polityka strategiczna przedsiębiorstwa: dodaje, że „misja przedsiębiorstwa to organizacyjnie samookreślenie się w kategoriach:

– po co istnieje?

– do czego dąży?

– co ma osiągnąć?

– czyje i jakie potrzeby zaspokaja?

– jakie jest społeczne przeznaczenie, posłannictwo?”

Misja, wizja a strategia w firmie

Wizja przedsiębiorstwa to pojęcie bardzo często mylone z innymi, podobnymi z zakresu zarządzania firmą. Definicje wizji przedstawiono wyżej, warto więc się przyjrzeć pozostałym określeniom. Strategia określa cele i sposoby ich realizacji. Może więc służyć do wcielenia w życie misji, jaką kieruje się firma i ucieleśniać wizję.

Misja to najczęściej pozytywnie („can do”) sformułowana strategiczna koncepcja. W równym stopniu ma służyć jako drogowskaz dla realnych działań, jak inspirować. Przykładowo misją Tesli jest przyspieszenie przechodzenia społeczeństwa na zrównoważone źródła energii. Takie stwierdzenie daje informację udziałowcom czy klientom, może posłużyć jako punkt wyjścia do stworzenia reklamy, ale też przyświeca długoterminowej strategii.

Misja przedsiębiorstwa ma być oparta na konkretnych wartościach. Powinny one należeć do wszystkich poniższych kategorii: 

• biznesowe – nie ma sensu formułować szczytnych haseł, jeśli nie przekładają się one w żaden sposób na rozwój firmy. 
• Racjonalne – do zastosowania dzień po dniu, dające się wykorzystać w praktyce. 
• Rozwojowe – najbardziej skuteczna misja to ta, która patrzy w przyszłość i skupia się na rozwoju. 
• Pożyteczna dla innych – analizując przykłady misji sformułowanych dla takich marek jak IKEA czy Microsoft widać, że przyziemna branża (meble, komputery) najczęściej zostaje przedstawiona w kategoriach uniwersalnych, ze wskazaniem zysku dla społeczeństwa. To pozwala konsumentom bardziej zidentyfikować się z firmą niż gdyby jej cel był nastawiony tylko do wewnątrz.  

Jeśli misja nie przekonuje lub nie wytrzymuje próby czasu, to często brakuje w niej właśnie jednego z powyższych aspektów. 

Jaka powinna być wizja przedsiębiorstwa?

Wizja przedsiębiorstwa może się na tym etapie wydawać pojęciem nieuchwytnym, należącym do sfery marzeń i aspiracji. Dlatego też istnieje szereg założeń, które powinna spełniać. Dzięki temu będzie ona praktyczna również na przyziemnym poziomie i sprawdzi się jako drogowskaz w funkcjonowaniu firmy: Mówiąc w skrócie, powinna ona zawierać cele wyrażone w perspektywie czasu, a więc sformułowane w czasie przyszłym. Cel może dotyczyć postrzegania firmy, jej osiągnięć i innych czynników. Niektóre firmowe cele koncentrują się na klientach, inne na pracownikach lub udziałowcach. 

Wizja przedsiębiorstwa w praktyce

Wizja przedsiębiorstwa powinna wybiegać w przyszłość na minimum 5-10 lat. To dlatego zazwyczaj operują one pewnym poziomem ogólności, a nie wymieniają poszczególnych rocznych czy kwartalnych celów. Zanim powstanie, warto znać cele i charakter firmy. Gdy mówimy „wizja przedsiębiorstwa”, to w domyśle dopowiadamy: wizja sukcesu. Dlatego warto rozumieć wcześniej swoje postrzeganie sukcesu. Czym jest dla danej firmy? Jak się będzie objawiał sukces? To czasem pozwala z miejsca sformułować wizję firmy. 

Przykładowo wizja sukcesu firmy produkującej ołówki to ołówki na każdym biurku i zadowoleni klienci. Wizja przedsiębiorstwa to więc dostarczanie klientom codziennej radości i pomoc w pracy za pomocą dobrej jakości produktów.

Metody, które pomogą sprecyzować wizję przedsiębiorstwa 

Wizja przedsiębiorstwa to temat, który pośrednio poruszaliśmy już wielokrotnie na blogu Commplace. Szczególnie istotnie jest to, jak ją wyklarować. Jednym z prostszych rozwiązań jest model Osterwaldera, który ukazuje główne składniki organizacji, jej infrastrukturę, finanse i rynek, na którym działa. Zwykle jest zestawiamy z tradycyjnym biznesplanem – warto się zastanowić, co sprawdzi się lepiej. Druga opcja to analiza pięciu sił Portera – przedsiębiorstwo zbudowane w oparciu o te dwie techniki powinno mieć jasną i spójną strukturę. Trzecią jest benchmarking strategiczny. Dzięki niemu powstanie wizja firmy, która już wcześniej sprawdziła się u rynkowego giganta. Metodą pomocniczą może być też profesjonalny audyt marketingowy – wskaże mocne i słabe strony w dotychczasowej działalności. Dodatkowo źródła anglojęzyczne wyróżniają pojęcie company vision statement, czyli wizję zapisaną na piśmie.

Wizja firmy przykłady mogą jedynie inpsirować, ale nie powinny być powieela ponieważ przestają być autentyczne. I o ile wizja przedsiębiorstwa może mieć formę dłuższego dokumentu, wytycznych czy choćby moodboardu, to taki „statement” ma postać 1-2 zdań. Chodzi o to, by w skrócie móc ująć to, co ma być esencją funkcjonowania firmy. Mówi się, że jeśli nie możesz wyklarować wizji firmy w dwóch zdaniach, to coś jest z nią nie tak. Warto podejść do takiego testu i spróbować przynajmniej opisać założenia w tak skrótowej formie. To również perfekcyjny punkt wyjścia do komponowania wszelkich strategii czy haseł. Przykładowo vision statement marki Nike to „dostarczanie inspiracji i innowacji wszystkim sportowcom”. Świetnie koresponduje ono z klasycznym hasłem reklamowym: Just do it. Warto wykorzystywać wszystkie powyższe modele, by powstała wizja przedsiębiorstwa, która przetrwa próbę czasu. Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci to osiągnąć.