Strategia przywództwa kosztowego – wady i zalety

Strategia przywództwa kosztowego to jedna z trzech koncepcji, mających na celu wypracowanie przewagi konkurencyjnej na rynku. Czy opłaca się działać według takiego modelu? Z jakim ryzykiem się wiąże? Dla kogo jest przeznaczony? Podpowiadamy!

Potęga konkurencyjności

Jack Welch, amerykański przedsiębiorca, powiedział niegdyś, że „jeśli nie potrafisz zbudować przewagi konkurencyjnej, to nie konkuruj”. Uzyskanie lepszej pozycji w branży niż rynkowi rywale jest bowiem jednym z najważniejszych czynników definiujących ostateczny sukces przedsiębiorstwa. Firma, której uda się wypracować przewagę konkurencyjną w swojej kategorii, ma większe szanse na generowanie atrakcyjnych zysków w perspektywie długofalowej. 

Wszelkie procesy decyzyjne w przedsiębiorstwie powinny wynikać ze starannie opracowanej strategii konkurencyjnej. Pierwszy raz o pojęciu strategii w kontekście rynkowej przewagi usłyszano w latach 80. XX wieku, kiedy to Michael Porter – jeden z najwybitniejszych ekspertów w świecie marketingu – przedstawił swój autorski macierz określający trzy główne strategie konkurowania na rynku:

1. przywództwo kosztowe (ang. cost leadership),
2. zróżnicowanie (differentiation),
3. koncentrację (focus).

Na czym polega strategia przywództwa kosztowego?

Główną ideą strategii przywództwa kosztowego jest dążenie do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej na rynku poprzez minimalizację kosztów związanych z produkcją lub innymi obszarami zarządzania przedsiębiorstwem. Efektem jest wypracowanie niższych cen produktów przy zachowaniu ich wysokiej jakości – jednocześnie ceny nie mogą być niższe niż średnia rynkowa.

Innymi słowy, firma optymalizuje koszty prowadzenia biznesu w wybranych przez siebie obszarach, a dzięki temu może zaoferować klientom niższe ceny swoich towarów, jednocześnie gwarantując im określoną jakość owych dóbr. 

Zastosowanie strategii przywództwa kosztowego może przynieść zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Jakie?

Zalety wypracowania przywództwa kosztowego

Działanie według strategii przywództwa kosztowego zapewnia firmie nieprzeciętne profity, mimo istnienia silnej konkurencji. Przywództwo kosztowe umożliwia utrzymanie stabilnej pozycji na rynku. Niskie koszty prowadzenia biznesu pozwalają zachować płynność finansową, nawet w przypadku obniżenia popytu na oferowane towary. 

Niskie koszty w porównaniu do stosunkowo wysokich zysków zwiększają wolny kapitał firmy. Przy odpowiedniej organizacji kosztów i właściwym zarządzaniu strategicznym firma może inwestować w inne aspekty, wspomagające jej wielopłaszczyznowy rozwój. Wzrost przedsiębiorstwa przekłada się na zwiększone zainteresowanie inwestorów, którzy mogą pomóc firmie w osiągnięciu jeszcze większego sukcesu.

Przywództwo kosztowe ma szczególnie wysoki potencjał w tych branżach, w których cena jest najważniejszym czynnikiem determinującym sprzedaż – czyli tam, gdzie siła marki czy przywiązanie do brandu nie mają większego znaczenia. Zwykle są to produkty codziennego użytku. Niska cena, która idzie w parze z wysoką jakością, działa na klientów jak magnes. Firma stosująca strategię przywództwa kosztowego generuje duże zasięgi, a dzięki temu osiąga większy udział w rynku docelowym.

Wady korzystania ze strategii przywództwa kosztowego

Działanie według strategii przywództwa kosztowego nie jest drogą usłaną różami. Firma, decydując się na takie rozwiązanie, musi mierzyć się z wieloma wyzwaniami, które mogą skutecznie utrudniać jej prowadzenie efektywnej działalności. Wiele osób za dużą wadę strategii przywództwa kosztowego uważa konieczność nieustannego śledzenia trendów i zmian rynkowych oraz szybkiego wdrażania modyfikacji w obszarach, których owe trendy i zmiany dotyczą. Niedopasowanie się do bieżącej sytuacji może doprowadzić do spadku wydajności przedsiębiorstwa, a w konsekwencji do utraty wypracowanej przewagi konkurencyjnej. 

Problemem może być także rosnąca konkurencja, a szczególnie pojawienie się konkurentów dysponujących większymi zasobami gospodarczymi. Zagrożeniem dla wielu firm są np. międzynarodowe korporacje o zwiększonym kapitale. 

Wdrożenie strategii przywództwa kosztowego wymaga niemałych nakładów finansowych. Związane jest to przede wszystkim z koniecznością zakupu najnowocześniejszych sprzętów zapewniających maksymalne usprawnienie procesu produkcji i optymalizację kosztów procesu. Wysokie koszty startowe stanowią skuteczną barierę dla przedsiębiorstw o niewielkim kapitale.

Kto na niej skorzysta? 

Strategia przywództwa kosztowego to dobre rozwiązanie dla dużych przedsiębiorstw, które mają kapitał pozwalający im na pokrycie stosunkowo wysokich kosztów startowych. Przywództwo sprawdzi się tam, gdzie oferowany produkt nie wymaga skomplikowanych procesów produkcyjnych, a sama produkcja odbywa się w sposób masowy. Firmy stosujące strategię przywództwa kosztowego powinny oferować towary podstawowe bez dodatków, ograniczyć ich indywidualne dostosowywanie oraz zrezygnować z personalizacji usług.

Znane firmy stosujące przywództwo kosztowe to, m.in.:

• McDonald’s,
• IKEA,
• Amazon,
• Ryanair.

Do czego może doprowadzić brak strategii konkurencyjnej?

Czy warto wykorzystać strategię przywództwa kosztowego? Oczywiście. Działanie według strategii konkurencyjnej – czy to strategii przywództwa, czy innej – to jedyna szansa na zbudowanie przewagi i realizację założeń biznesowych. Michael Porter, autor 3 strategii konkurowania, jest zdania, że prowadzenie firmy bez żadnej strategii skazuje ją na porażkę. Według eksperta funkcjonowanie bez planu może doprowadzić do słabej pozycji strategicznej na rynku. Wiąże się to m.in. z utratą klientów, dla których priorytetem jest niska cena, utratą transakcji o wysokich marżach zysków, ponieważ przejmą je konkurencji skoncentrowani na segmentach o dużej rentowności. Działanie bez strategii konkurencyjnej to także przyczyna słabo ukształtowanej kultury korporacyjnej.