Wiele osób uważa, że rolą marketingu jest wyłącznie wsparcie sprzedaży. Jednak marketing to coś więcej. To swoista filozofia prowadzenia efektywnego biznesu, która nie tylko pozwala generować satysfakcjonujące zyski, ale także ułatwia budowę rozpoznawalności, zdobycie przewagi konkurencyjnej i ostatecznie prowadzi do sukcesu. Paradygmat tego, jak kierować działalnością, nazywamy orientacją. Jakie orientacje marketingowe wyróżniamy?
Czym są orientacje marketingowe?
Dziś marketing skupia się na zaspokajaniu potrzeb klientów w sposób rentowny dla firmy. To sztuka działania win-win – konsumenci czują się usatysfakcjonowani, a firma generuje atrakcyjne zyski. Jednak nie zawsze tak było. Niegdyś przedsiębiorcy mieli inne priorytety, kierowali się całkowicie odrębnymi kwestiami w swoich działaniach biznesowych. Stąd też wzięło się pojęcie orientacji marketingowych.
Orientację marketingową, czy też orientację zarządzania marketingowego, można określić jako pewną filozofię, ogólne podejście, paradygmat, czy też pewien zbiór założeń, dotyczący konkretnego sposobu prowadzenia biznesu. Orientacja wskazuje obszar, na którym dane przedsiębiorstwo koncentruje swoją działalność.
Orientacje marketingowe to nie tylko czysta teoria zarządzania firmą. To swoista instrukcja obsługi rynku, sposób patrzenia na biznes i podstawa do prowadzenia efektywnych działań na rynku.
Orientacje marketingowe, tak samo jak cały rynek, mocno ewoluowały na przestrzeni lat. Każda istotna zmiana rynkowa była wskazaniem do przyjęcia nowej orientacji. Jakie orientacje wyróżniamy?
Chcesz by Twoja firma działała zgodnie z zasadą win-win?
Wiemy, jak to osiągnąć!
Orientacja produkcyjna vs orientacje marketingowe
Przełomem w biznesie niewątpliwie był wiek XIX i mająca miejsce w tym czasie wielka rewolucja przemysłowa, która umożliwiła przedsiębiorcom produkcję na masową skalę. Od tego momentu możemy mówić o orientacjach marketingowych. Pierwszą z nich była orientacja produkcyjna. Filozofia koncepcji była prosta: produkować dużo i tanio. Jakość produktów nie była najważniejsza. Wytwarzano produkty stosunkowo proste, przeznaczone dla przeciętnego nabywcy i zaspokajające podstawowe potrzeby. Przedsiębiorcy inwestowali w fabryki, które produkowały na masową skalę. Właśnie wtedy w fabryce Henry’ego Forda powstała pierwsza linia montażowa, która znacznie usprawniła produkcję samochodów.
Największym minusem orientacji produkcyjnej jest krótkowzroczność marketingowa. Firma, skupiając się wyłącznie na masowej produkcji, ignoruje prawdziwą ideę marketingu, czyli zaspokajanie potrzeb klientów i budowanie z nimi silnych, opartych na zaufaniu relacji. Jednak wiele firm wciąż stosuje tę taktykę. Przykładem są chińskie fabryki.
Orientacja produktowa
Wraz ze wzrostem siły nabywczej konsumentów oraz postępującym procesem rozrostu rynku masowa produkcja nie wystarczyła. Przedsiębiorcy musieli szukać sposobów na to, by wyróżnić się spośród konkurencji. Tak powstała orientacja produktowa, której ideą było wytwarzanie produktów o wyższej jakości. Firmy zaczęły doskonalić swoje towary. Pojawiły się marki, które miały odróżniać produkty jednego producenta od dóbr konkurencyjnych.
Niestety, podobnie jak w przypadku pierwszej koncepcji marketingowej, problemem było skupienie uwagi wyłącznie na wewnętrznym działaniu firmy. Przedsiębiorstwom wydawało się bowiem, że wystarczy stworzyć produkt o doskonałej jakości, a sprzedaż nakręci się sama.
Orientacja sprzedażowa, inaczej dystrybucyjna
Czasy pierwszej i drugiej orientacji marketingowej nazywane były „rynkiem sprzedawcy”. Przedsiębiorcy skupiali się na masowej produkcji, zapominając o kliencie. Problemy ze sprzedażą doprowadziły do rozwoju kolejnej orientacji marketingowej, nazywanej sprzedażową lub dystrybucyjną. Jej filarem była produkcja na masową skalę połączona z szeroką promocją. Przedsiębiorcy zdali sobie sprawę, że nie będą generować satysfakcjonujących zysków, jeśli nikt nie będzie chciał kupić ich produktów. W związku z tym zaczęli skupiać się na działaniach sprzedażowych i promocyjnych, których celem było skutecznie dotrzeć do grupy docelowej.
Jednak orientacja sprzedażowa nie była satysfakcjonująca na dłuższą metę. Potrzeby klientów wciąż schodziły na dalszy plan. Rozwiązaniem było postawienie klienta w centrum procesu marketingowego.
Orientacja marketingowa – skierowana na klienta
Rosnąca konkurencja i nasycenie rynku w latach 50. XX wieku doprowadziły do rozwoju zaawansowanej orientacji marketingowej. Nadrzędnym celem każdego świadomego przedsiębiorcy stało się poznać, zrozumieć i zaspokoić potrzeby swoich klientów w sposób dla siebie zyskowny. Zaawansowana orientacja marketingowa skupiała się wokół zasady „wyczuj i zareaguj”. Pierwszym etapem działań w biznesie stała się kompleksowa analiza grupy docelowej. Dopiero na jej podstawie tworzono produkty i prowadzono działania promocyjne.
Orientacja marketingowa w centrum stawia klienta. Nie chodzi już o to, żeby stworzyć produkt i znaleźć dla niego nabywców, ale o to, żeby poszukiwać sposobów, które zaspokoją oczekiwania konsumentów.
Orietnacja strategiczna marketingu
Dzisiejszy marketing to coś więcej niż samo zaspokajanie oczekiwań klientów. Marki muszą myśleć przyszłościowo, opierając się na nieuświadomionych potrzebach konsumentów i innowacyjnych rozwiązaniach, których konsumenci jeszcze nie znają, a ostatecznie mogą ich potrzebować. Obecnie prym wiedzie strategiczne podejście do obszaru marketingu. Pojawiły się badania marketingowe, których celem jest odkrywanie insightów konsumenckich, czyli prawdziwych motywów zachowań klientów.
Współczesny marketing jest sztuką długofalowego planowania, które polega na ciągłej analizie sytuacji gospodarczej, grupy odbiorczej i konkurencji. Budowanie strategii marketingowej pozwala działać efektywnie nie tylko w danym momencie, ale przez długi czas.
Orientacje marketingowe ukierunkowane na potrzeby klienta zdominowały dzisiejszy rynek. Nie oznacza to jednak, że inne modele nie mają prawa bytu. W określonych warunkach rynkowych mogą być wciąż skuteczne. Najważniejszą zasadą efektywnego prowadzenia biznesu jest zatem kompleksowe badanie rynku. Wyniki analizy są podstawą do wyboru najlepszej orientacji marketingowej.