Komunikacja niewerbalna jest „głośniejsza” niż wszelkie wypowiedziane słowa. Ujawnia bowiem nasze prawdziwe intencje, uczucia, emocje i nastawienie oraz podświadomie zdradza obserwatorom istotę naszego przekazu. Choć język ciała był znany na długo przed pojawieniem się mowy i pisma, nadal usilnie szukamy sposobów, by móc w pełni korzystać z potencjału mowy ciała. Jaką rolę odgrywa ono w procesie przekazywania informacji i które elementy komunikacji niewerbalnej wymagają naszej szczególnej uwagi w osiąganiu celów biznesowych? Podpowiadamy.
Zdaniem antropologów, 55% naszego przekazu stanowi mowa ciała, 38% ton głosu, a jedynie 7% wypowiadane słowa. Większość zachowań niewerbalnych interpretujemy nieświadomie. Aby w pełni wykorzystywać potencjał komunikacji niewerbalnej musimy przede wszystkim być świadomi swojej mowy ciała. Tylko wtedy będziemy w stanie je kontrolować i dopasowywać do okoliczności. Pomocna jest także obserwacja innych oraz wyciąganie wniosków mogących usprawnić nasz język niewerbalny. Najważniejsze jednak, by nauczyć się zachowywać spójności między tym, co mówimy, a tym co pokazujemy swoim zachowaniem.
Język ciała – jesteś tym, co pokazujesz światu
Czy wiesz, że ćwicząc określone gesty i wykorzystując je w odpowiednich momentach możesz zmieniać rzeczywistość? Twoje ciało i komunikacja niewerbalna wpływają bowiem nie tylko na Twój stan mentalny, ale także na zachowanie osób z Twojego otoczenia. Nasze gesty przekazują informację o naszym pochodzeniu, oczekiwaniach, emocjach, samoocenie oraz cechach temperamentu. Choć najczęściej nadawane są i odbierane w sposób nieświadomy, zdecydowanie warto nauczyć się przejmować nad nimi kontrolę.
Jedną z podstawowych kompetencji ludzi sukcesu jest umiejętność wykorzystywania swojego ciała, by wzmacniać własny wizerunek. Sposób, w jaki się prezentujesz, poruszasz, stoisz i gestykulujesz, wpływa na to, w jaki sposób jesteś postrzegany przez innych. Jeszcze zanim zaczniesz się odzywać, twoje otoczenie wie już o Tobie wystarczająco dużo, by wyrobić sobie opinię na Twój temat.
Podstawą skutecznej komunikacji niewerbalnej jest umiejętność odczytywania sygnałów wysyłanych przez innych. Uważna obserwacja i szybkie wyciąganie wniosków są tu kluczowe. Umiejętność odczytywania informacji przekazywanych niewerbalnie może być szalenie pomocną „supermocą”, która na zawsze zmieni nasz sposób interpretacji świata.
Komunikacja niewerbalna i werbalna – podstawowe różnice
Podczas, gdy głównym celem komunikacji werbalnej jest przekazywanie informacji, faktów i danych oraz nakłanianie innych do określonych zachowań, rolą komunikacji niewerbalnej jest sygnalizowanie naszych emocji, postawy, nastawienia i uczuć. Nasza mowa ciała może wzmacniać lub osłabiać przekaz werbalny. Poszczególne elementy mowy ciała służą otwieraniu, dopełnieniu i zamykaniu komunikacji werbalnej, a nawet jej całkowitemu zastępowaniu. Sztuczne kontrolowanie mowy ciała może także służyć kamuflowaniu, ukrywaniu lub zakłamywaniu rzeczywistości.
Gesty są znacznie skuteczniejszym komunikatem niż słowa. Zwłaszcza jeżeli chcemy przekazać emocje, jakie nam towarzyszą nam w konkretnym momencie. Sygnały wysyłane w toku komunikacji niewerbalnej bardzo łatwo jest przegapić lub nieprawidłowo zinterpretować.
Wysyłanie komunikatów niewerbalnych niespójnych z tym, co mówimy wprost, może wywoływać dysonans i dezorientację oraz utrudniać osiągnięcie porozumienia. Chcąc zwrócić uwagę na to co mówimy, często automatycznie podnosimy głos, a gdy brakuje nam słów, mimowolnie zastępujemy je gestami. Nic dziwnego, są one znaczenie bardziej uniwersalne
Zarówno komunikacja werbalna i niewerbalna służą budowaniu społeczności. Chcąc podkreślić własną tożsamość, tworzymy nie tylko odrębny język, ale często także system gestów, które są w stanie właściwie odkodować tylko członkowie naszego plemienia.
Czym charakteryzuje się mowa ciała?
W świecie zwierząt mowa niewerbalna jest podstawową formą komunikacji. Chociaż ludzie znacząco rozwinęli umiejętność komunikacji wraz z rozwojem mowy, język ciała nadal pozostaje najbardziej wiarygodnym źródłem informacji na temat naszych intencji, uczuć i emocji.
Mowa niewerbalna sprawia, że wcale nie musisz umieć czytać w cudzych myślach, by odkryć prawdziwe intencje. Wystarczy, że będziesz świadomy sygnałów, jakie wysyłają i odpowiednio je zinterpretujesz. Znaczenie mowy niewerbalnej zależy bowiem od kontekstu, w jakim została wykorzystana. Dany ruch, gest, głos lub mimikę można zinterpretować różnie, w zależności od okoliczności.
Mowa naszego ciała jest wynikiem zachowań wrodzonych, jak i umiejętności wyuczonych w ramach funkcjonowania w określonej kulturze. Naśladując mowę niewerbalną drugiej osoby, w naturalny sposób tworzymy niewidoczną nić porozumienia, która może być znakomitym wstępem do dalszej komunikacji i budowania głębszych relacji.
Elementy komunikacji niewerbalnej, nad którymi powinieneś zapanować
Analizując rzeczywistość, filtrujemy informacje na trzy sposoby: wzrokowy, słuchowy i kinestetyczny. Biorąc pod uwagę wszystkie te sposoby, podstawowe elementy komunikacji niewerbalnej możemy sklasyfikować w następujący sposób:
- Gesty, w tym ilustratory (wspomagające nasz przekaz werbalny), emblematy (gesty o znaczeniu symbolicznym), regulatory (gesty kontrolujące przebieg rozmowy) oraz adaptory (gesty nieświadome, wywołane emocjami lub napięciem)
- Mimika, czyli ruchy twarzy odzwierciedlające nasze emocje w danej chwili
- Postawa ciała, przechylanie głowy, czy ustawienie rąk, bioder lub nóg, które odzwierciedlają nasze nastawienie do rozmowy
- Odległość i przestrzeń osobista, dzięki którym tworzymy naszą strefę bezpieczeństwa i komfortu
- Kontakt wzrokowy, ruchy gałek ocznych oraz rozszerzanie się i zwężanie źrenic, które odzwierciedlają poziom naszego zainteresowania
- Ton, tempo i czas wypowiedzi, wpływające na odbiór wypowiadanych przez nas słów
- Dotyk i kontakt fizyczny, dzięki którym budujemy więź z rozmówcą
- Dźwięki paralingwistyczne, np. buczenie, gwizdanie, mlaskanie
- Zapach, wydzielany naturalnie lub sztucznie kreowany
- Ubranie i makijaż
Elementy komunikacji niewerbalnej wyznaczają określony styl komunikowania się. Osoby ekspresyjne wykorzystują cała gamę gestów, przez co wydają się bardziej otwarte na innych. Osoby powściągliwe wykorzystują mowę ciała bardzo subtelnie, przez co postrzegane są z dystansem. Z kolei osoby asertywne wiedzą, jak wykorzystywać elementy mowy ciała do wyraźnego artykułowania swoich potrzeb i wyznaczania granic. Z kolei osoby dyplomatyczne są mistrzami w dostosowywaniu swojej komunikacji do otoczenia.
Znaczenie komunikacji niewerbalnej w biznesie
„Najważniejsze w rozmowie jest usłyszeć to, czego nie powiedziano”. Te słowa Petera F. Druckera sprawdzają się doskonale, zwłaszcza w biznesie. Umiejętne posługiwanie się komunikacją niewerbalną pomaga zwiększyć zaufanie w relacjach biznesowych. Bezpośrednio przekłada się na autentyczność i przejrzystość działań oraz szczerość intencji.
Nieporozumienia i nieefektywna komunikacja przekładają się na realne straty biznesowe w postaci zrywanych kontraktów, czy niedopiętych transakcji. Komunikacja niewerbalna ma wpływ na skuteczność prezentacji oferty, wyniki negocjacji oraz zdolność budowania długofalowych relacji.
Kontrolowanie własnej mowy ciała jest oznaką profesjonalizmu, opanowania i pewności siebie. W świecie biznesu nie zawsze mówi się wprost o swoich intencjach, obawach, czy pragnieniach. Umiejętność odczytywania subtelnych wskazówek wysyłanych przez nasze ciała jest jednym z warunków sukcesu.
Obecnie, coraz więcej interakcji przenosi się do świata cyfrowego, co stwarza nowe wyzwania interpersonalne. Komunikacja niewerbalna prezentowana przez pryzmat ekranu, może być zupełnie inaczej interpretowana niż ta, którą posługiwaliśmy się do tej pory w kontakcie bezpośrednim. Rosnąca popularność filmów, videokonferencji i webinarów sprawiła, że znacznie uważniej przyglądamy się naszej mowie ciała w poszukiwaniu szans, by jeszcze skuteczniej docierać do swoich odbiorców.