Organizacje przypominają żywe istoty, które rodzą się, dojrzewają, rozwijają się, przechodzą wzloty i upadki, aż w końcu… umierają. Zmiany postępują według przewidywalnych wzorów, a fazy rozwoju organizacji układają się w sekwencję następujących po sobie etapów. Jednak na tempo zmian ma wpływ bardzo wiele czynników, a kres każdej działalności może nastąpić na dowolnym etapie rozwoju.
Podział cyklu życia na poszczególne fazy rozwoju organizacji, a także ich liczba, nazwa i kolejność, mają tak naprawdę charakter umowny. Organizacje mogą odradzać się wielokrotnie, a schyłek wcale nie musi oznaczać upadku przedsiębiorstwa. Identyfikacja aktualnego momentu cyklu życia może przynieść organizacji odpowiedzi na wiele pytań związanych z kierunkiem rozwoju przedsiębiorstwa oraz niebezpieczeństwami, jakie mogą czaić się za zakrętem.
Każda organizacja ma swój własny, specyficzny cykl rozwojowy. Analiza cyklu życia organizacji pozwala m.in. przewidzieć zmiany jakie mogą nastąpić wewnątrz firmy w najbliższym czasie, zasugerować działania, jakie należy podjąć w ramach strategii sprzedażowej i marketingowej, a także określić styl zarządzania kapitałem i zasobami ludzkimi. Organizacja nigdy nie stoi w miejscu, dlatego warto analizować każdy krok i adaptować się do pojawiających się zmian, by jak najdłużej przetrwać na rynku.
Czy Twoja firma jest gotowa na pojawiające się zmiany?
Wykorzystaj je maksymalnie.
Powstanie, czyli faza narodzin organizacji
Cykl życia, fazy rozwoju organizacji, związane są najczęściej z cyklem życia produktu. Pierwsza faza ma charakter typowo koncepcyjny – w głowach właścicieli pojawia się mniej lub bardziej innowacyjny pomysł, który ma zaspokoić określoną potrzebę rynku. Następuje etap projektowania wymarzonego produktu lub usługi, by jak najszybciej wprowadzić go na rynek. Właściciele mobilizują wszelkie dostępne zasoby materialne, intelektualne i ludzkie, by powołać nową organizację do życia.
Kierownictwo całą energię koncentruje na produkcji i marketingu. Organizacja nadal jest niesformalizowana, więc pojawia się niebezpieczeństwo wystąpienia typowego kryzysu przywództwa. Zakładaniu firmy najczęściej towarzyszy niespotykany entuzjazm oraz poczucie wolności i wszechmocy. Wszystko wydaje się być możliwe. Pierwsze kroki, często kończące się potknięciami, nie wydają się być bolesne, a niegasnący zapał nie przestaje mobilizować do dalszej pracy. Ponadto wiara w sukces skłania właścicieli do podejmowania większego ryzyka.
Narodziny każdej organizacji wiążą się z koniecznością zaspokojenia konkretnych interesów konsumentów znalezieniem swojej grupy docelowej oraz swojego miejsca na rynku. Organizacji przyświeca jeden najważniejszy cel: przeżyć! Osoba lidera gromadzi wokół siebie i swojej wizji grupę innych osób, która staje się podwaliną organizacji. Ta z kolei – w miarę pojawiających możliwości – zaczyna przybierać kształt znacznie bardziej skomplikowanej instytucji.
Fazy rozwoju organizacji – genialny pomysł to za mało
By przetrwać na rynku, nie wystarczy genialny pomysł. Na sukces wpływa szereg przeróżnych, mniej lub bardziej przewidywalnych czynników. Rozwój przedsiębiorstwa jest możliwy głównie dzięki kreatywności i zaangażowaniu osób tworzących daną organizację. Początkowy brak hierarchii zaczyna ustępować bardziej sformalizowanej strukturze działalności. Zaczynają pojawiać się pierwsze regulaminy, procedury i konkretne wytyczne działania – w sferze strategii komunikacji, public relations itd. Coraz więcej zadań delegowanych jest na pracowników niższych szczebli struktury. Pojawia się potrzeba monitorowania postępów pracy i przepływu informacji wewnętrznej oraz samowystarczalności.
W fazie rozwoju organizacji następuje dynamiczny wzrost. Następuje on w wyniku nagłego wzrostu zapotrzebowania na oferowane produkty lub usługi, bądź dzięki rozbudowie ich potencjału. Na dynamiczny wzrost sprzedaży ma wpływ również profesjonalizacja i specjalizacja zasobów ludzkich, która pojawia się naturalnie wraz ze wzrostem doświadczenia.
Jednak nic nie trwa wiecznie. Z czasem, w wyniku wielu różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych, musi nastąpić faza stabilizacji, a potem spadku i degradacji. Organizacja traci swój innowacyjny impet i zaczyna obserwować pewnego rodzaju równowagę, stagnację. To znak, że należy szybko coś zmienić. Brak nowych pomysłów oraz stagnacja struktur wieszczą zbliżający się koniec. Zadaniem przedsiębiorcy jest maksymalnie wydłużyć fazę dynamicznego rozwoju lub znaleźć pomysł na rewitalizację dotychczas prowadzonego biznesu.
Czynniki mające wpływ na fazy rozwoju organizacji
Od momentu powołania do życia, organizacja musi stale adaptować się do zmieniających się warunków wewnętrznych i zewnętrznych. Przez cały cykl życia jest narażona na nagłe ryzyko upadku i funkcjonuje w warunkach wysokiej niepewności. Krótkie cykle życia organizacji dominują przeważnie w branżach, w których konkuruje ze sobą wiele drobnych podmiotów, nieposiadających wyrazistych marek i stosujących podobną technologię.
Dynamikę rozwoju organizuje stymuluje szereg różnego rodzaju czynników. Są nimi m.in.:
- branża i jej potencjał rozwojowy,
- koszty wejścia na rynek,
- rozwój technologiczny,
- sposób zarządzania,
- otoczenie i konkurencja,
- relacje z klientami i dostawcami,
- strategia marketingowa i sprzedaży,
- wielkość udziału w rynku.
Organizacje pojawiają się, rozwijają swój potencjał, osiągają sukces, słabną i ostatecznie przestają istnieć. To naturalna kolej rzeczy, warto się zatem dostatecznie przygotować na nadejście kolejnych faz rozwoju. Niektóre firmy istnieją na rynku od dziesiątek lat. Inne znikają niedługo po zarejestrowaniu działalności gospodarczej. Jeszcze inne odradzają się w zupełnie nowych strukturach, opierając się o nowy, innowacyjny pomysł. Najważniejsze, by zrozumieć, że zmienność leży w naturze każdego biznesu, a rolą przedsiębiorcy jest możliwie najefektywniej wykorzystać potencjał firmy na każdym etapie jej rozwoju. A Ty, jak dobrze to robisz? Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci w pełni wykorzystać potencjał Twojej firmy!